Der Bauernhof um 1870

von

Heinrich Stolte



Doe Kinner

Mudder hadde woenig Tuit, sik ümme us Kinner teo bekümmern. Os Grossfadder no liewe, satt doe achter der Woegen un hale us up suine Stuawen, wenn et biuden kault un natt was. Sau baule os wui kriupen un laupen können, wöre wui us sümst iawerloden. Uppen Arme driagen un innen Wagen fort weren, kenn wui nich. Wui hedden oenen lütken Wagen, sian auk Kinnerwagen doteo, do konn owwer ninn Kuind inne luiggen un slopen. Dat was oen engen hölten Kasten, fuür uapen, dat doe lütken Kinnerboene heriut stönnen, twoe suige Trullen os Riar, sau suige, dat hoe nich ümmefalen konn, un oen langen krummen Stock os Duißel. Domedde förde wui us oenanner. Struit hedde wui auk manßen dobui. Wenn Mudder dat haur, sia soe: Doe Wagen es for dat Lütke; jui Grauden müöt en toen. Dann gaff soe dem Lütken oene Swicken inne Hand un loet doe Piare andruiwen. Met dem lütken Wagen forde wui us sümst un olls, wat et uppen Huawe teo foören gaff: Stoene, Sand, Plaiggen, Lauf, Holt, Spöne un sau wat. Doe Piare kriegen oenen Taum an; dat was oen Stock met oenem Packsneor. Doe Knecht kraig doe Swiepen un doe Luinen inne Hand.

Koffte Spielsaken hedde wui nich. Bälle make wui us sümst iut Keohor un iut Kürken met aulen Lappen un Wullgorn. Dat Hor weort sau lange tüsken den Hännen draigget bet et faste un rund was. Olls, wat wui uppen Huawe sögen un hairen, make wui no. Wenn doe Hanens kraiggen, doe Örne turen, doe Hennen klucken, doe Füögel flödden, doe Schope blären, doe Lämmer sprüngen, doe Bücke stödden, doe Kadden kleddern, dann fersöchte wui dat auk. Wui maken Nester in Büsken un Braken, loögen lütke Stoene os Oegger drin un sedden Bleomen os Füögel drup. Unner dem Schiursel iawern Backuawen bowwe wui Diuwenschödde un staiken Honnerfiarn os Diuwen drin; innen Sanne make wui Backiafkens un Fosslöcker; ümme den Plaiggenhaup groöwe wui Rabadden for Bleomen un Gemoöse; unner den Oeken buüne wui Stangen un Stricke faste, dat wui wuindfiagen können. Den ganßen Sommer laige wui anner Bieke. Doe hadde wonig Wader; Gefor was do nich for us. Wui gengen barwelsk un krempen doe Bücksen bet an doe Knoee up, fengen Puilepowwen un Stiekelstangen, sedden soe in lütke Duike un aule Pödde. Fiske un Kriefte wören nich in der Bieke. Wenn dat Schütt teostiaken was un dat Wader sik hauge upstöwwe un iawerflaut, stelle wui oene Puttkemüölen drunner. Dat wören twoe Twielen os Stänner un oen Stock met Spaiken os Ratt. Doe Spaiken snie wui us sümst trechte un staiken soe in den Stock. Auk Spritsbüssen un Klabbüssen make wui us sümst iut Allhairn. Iut den Klabbüssen schüöde wui met Ellern- un Spriakelbuirn. Wippen make wui us iut ollen Balken un Bualen, Wuindfiagen iut ollen Stricken un Raipen, doe wui kruigen können.

Ens fuüne wui innen Görken lang rund Suipellauf, richtige Roören. Wui blosen, süögen un bulwern domedde innen Wader. Oene ganß krumme loöge wui up dat Schütt, dat dat dicke Enne innen Wader un dat lange spisse Enne achter dem Schüdde dalheng. Wui süögen iut Spoß dran; do haur dat Wader gar nich wir up teo floeden. Wui proboeren dat no met annern krummen Roören un stellen auk oene Puttkemüölen drunner. Teo den Roören sia wui Suüger.

Do was niks, wo wui nich medde spielen können. Oen frisk Laufblatt weort hual uppen Diumen un Finger leggt un medder flacken Hand duürslagen, dat et knalle. Oen Grässblatt spanne wui tüsken doe boeden Diumen un blosen druppe, dat et schriake. Iut Strauhalmen make wui Wuindmüölen, piußen dran un loepen domedde, dat sik doe Flüögel draiggen. Iut Ruüsken flechte wui Hoöe, Kiarwe un Stoöle. Kränße könne wui Jungens jaustsau maken os doe Luüdens, innen Froöjore iut Pfingstbleomen, willen Kamellen un Hanenbleomen, innen Sommer iut Stiudenbl[oe]<eo>men, Miuseauren un Triemsbl[oe]<eo>men, innen Hiarfste iut Püppkenflass un Haddeblatt. Twernt briuke wui dobui nich; wui naimen süöke Bleomen, doe lange dünne Stengel hedden un sik flechten loeden. Iut Ruüenbleomen make wui Ringe un Kuin, iut Monbl[oe]<eo>men bunte Püppken, iut Niagelken Treppen un Taurn.

Wenn innen Froöjore doe Saft staig un doe Bark lösse satt, make wui us Häppken, Bloshairn un Floötpuipen. Wui naimen Ellern un Gialwuin doteo, snien, ringeln un kloppen den Bark, dat hoe fan dem Holle afgeng. Bui dem Kloppen sia wui: Häppken, Häppken woss diu af, süss slo ik dui dat Köppken af. Dann kümmt doe aule Hekse met dem stumpen Meste un snitt dui olle Hore af. Häppken, Häppken woss diu af. Dann mosse doe Bark sik aftoen loden. Dat Häppken was oene Roören, fan der fuür doe Hiut aftuagen weort. Dat Bloshairn kraig oen Häppken os Mundstück; suine Barkringeln staike wui met Dairn tohaupe. Doe Floötpuipen was oene Roören met oenem Locke buawen; dat Mundstück un den Stell snie wui iut dem aftuagen Tweoge trechte.

Inner Scheole hedde wui ninn Turnen, was auk nich wichtig. Wui turnen uppen Huawe, one dat wui turnen kennen. Wui kleddern up joeden Baum, den wui medden Armen spannen können; loepen up ollen Baumstämmen hen un hiar, doe anner Ern laigen, fan dem dicken Kniuwe bet no dem dünnen Polle; sprüngen iawer joeden Grawen met un one Anlaup, bet wui drin laigen, loepen bui iusen Spielen, bet wui hoesapen un iude mui reopen mössen; hüppken up oenem Boene, bet wui awe odder iude wören; swenken us ümme oenanner, bet wui diun wören; klaiggen us medden grauen Tainen anner Backen; stellen us annen Baume un innen langen Griase uppen Kopp; tüögen us os oen Knüwwelken tohaupe un bollsterden os ne Suipel; hüppken un sprüngen innen Stricke; spielen Iakstern schoeden, bet enner upper Niasen lagg; swenken Kartuffelpüngel met Swicken iawert Hius un schüöden met Flitsbuagen, doe wui sümst maken. Buim Bollsterden sedde wui us int Gräss, loögen doe Foöde iawernanner, naimen doe Tainen inne Hand, staiken den Kopp tüsken doe Boene un draiggen us os oen Knüwwel. Buim Iakstern schoeden leog sik doe oene int Gräss un strecke doe Arme iawern Koppe iut; doe annre tratt em uppe Hänne, packe en buin Foöden un loet sik iawer en wegschoeden.

Innen Winter spiele wui upper Dial un uppen Stuawen. Bellerboöker hedde wui nich. Wui snien iut Papuir Tire un Puppen, molen uppe Tafel olls, wat wui gern hedden: Appel un Buirn, Minsken un Tire, Huüser un Kiarken. Auk Ticketacketeo un Müölen toen kenne wui, spielen et met Baunen un tüögen doe Luiken dofor uppe Tafel. Duür Knaipe staike wui oenen Pinn, maken en unner spiss un draiggen en tüsken Diumen un Finger, dat hoe os Dullhiarmken uppen Diske herümmeloep. Iut oener halwen Nott make wui us oene Pinnklappern. Wui snien achter wat af, wickeln Fiame herümme, staiken oenen Pinn doduür un draiggen den Pinn, bet doe Fiame donne wören. Dann drücke wui den Pinn flink dal un loeden en klappern. Wui kennen auk dat Spinratt inner Nott un doe Rosekadden anner Sneor, maken soe owwer nich sümst un spielen auk nich domedde.

Wenn Owends doe Lüchten upper Dial ansticket weort, spiele wui do Ferstiaken un lange Ruige. Wui saiden muüskenstille in ollen duüstern Ecken un Kamern un loeden us soöken. Doe toerst fiunen weort, mosse dat naichste Mol soöken. Doe Lütken ferstaiken sik gern met oenem annern tohaupe un bliewen no sidden, wenn doe fiunen weort. Wecke Froöde, wenn soe doe lesten wören! Bui lange Ruige packe w<u>i us an un gengen doe Dial langsam up un dal un süngen: Lange lange Ruige, twintig es ne Stuige, dartig es en Reosenkranß, förtig es en Jungferndanß, olle Kinner nuige! Bui nuige sedden sik olle inne Hiuke en fengen wir fan fuürn an. Wui spielen lange Ruige gern; dann können doe Lütken metspielen un sik mettoen loden. Auk blinne Keo, Kadde un Mius, Wulf int Holt jagen weort upper Dial spielt, owwer dat was nich recht wat for doe Lütken.

Wuinachten stelle wui Owends Teller uppen Disk. Den annern Muaren laigen do lütke runne Keoken, Piepernüöde, Krengel un Appel uppe. Spielsaken un Dannenbaime hadde dat Christkuind domols nau nich. Doe Owend for Wuinachten hoede Klosowend. Dann mösse wui freo nom Bedde. Mudder sia, dat Christkuind dröffe wui nich soen un den Klos loede soe nich int Hius kuomen. Soe woll nich, dat us doe Klos bange make. Os soe jung wiesen, was oen Nowerluüd for dem Klose weglaupen, hadde sik innen Biargen ferstiaken un was do inslopen und ferfruaren. Den annern Dagg hedden soe et daude wuirfiunen.

Doe moeste Froöde maken us innen Winter dat Uis und doe Snoe. Wui weltern us innen Snoee, maken lütke un graude Kerls dofan, smieden Snoebälle hauge upt Hius, dat soe os dicke Klumpen wir for us dalfellen, weltern sonnen grauden Haup Snoe tohaupe, dat hoe no lange luiggen blaif, wenn et Daiggewiar gaff. Wui kennen olle Fospern, of do oen Ruüe, oene Kadden, oen Hase, oen Heon, oene Iakstern odder oen Bleotfink wiesen was. Iuse Sluin was lütk os doe Kinnerwagen, hadde droe Briar, an joeder Suit un buawen oent, dorunner dünne uisern Stangen un dotüsken twoe Stöcke, doe doe Briar tohaupehoelen. Innen Snoee tüöge wui us oenanner; uppen Uise hölpe wui us met Priekeln wuider. Dat wören Stöcke met uisern Spissen. Wui hedden män oene Sluin un mössen us domedde afwesseln. Slittscheoe kenne wui nich. Doe ninne Sluin hadde, make sik oene Slunnerban. Wui slunnern in Holtsken un wören dobui sau uiwerg, dat wui wuit up doe Wiske gengen un bui Monschuin nich oer nohius kaimen, bet soe us roepen odder halen. Gefor gaff et dobui up den luiken Wisken nich.

Bui geoem Wiar kriege wui Sunndagg Ianern Ferlaif un dröffen up den Nowerhoff gon, wenn doe Nowerkinner nich no us kaimen. Dann spiele wui met den tohaupe, blaut doe Luüdens sedden sik manßen allaine un fipseln. Soe saiden innen Kringe upper Ern oder uppen Dielen un hedden oenen Ball un foer hölten Würpel, doe soe for sik dalloögen. Den Ball smieden soe inne Haichte, tippen flink medden Finger up oenen Würpel un fengen den Ball wir up, olls met oener Hand. Wenn soe met dem Tippen rund wören, fengen soe an, doe Würpel teo gruipen un falen teo loden un den Ball met droe Fingern teo fangen. Soe hedden dobui ollerhand Tiuren un Iutdrücke, doe ik nich kenne. Fandage es dat Fipseln ganß fergieden.

Wui Jungens hedden auk oen Spiel for us. Wenn dat Brennholt uppen Huawe twoegg maket weort, loede wui us fan gladden Baumstämmen fingerdicke Trullen snuin. Wui spielen domedde up luiken Annewoens in twoe Tröppen. Midden up der Annewoen fenge wui an un stönnen sonn twintig Trett iut oenanner. Wui naimen doe Trullen inne hualen Hand odder tüsken Diumen un Finger un smieden soe sau, dat soe no dem annern Troppe loep. Joeder hadde oenen Knüppel odder oen Brett, wo hoe doe Trullen medde uphaulen odder truüggeslon konn. Wecke daien dat auk met Holtsken. Fan der Stuie, wo doe Trullen luiggen blaif, weort soe wir truüggesmieden. Sau geng dat Jagen hen un hiar, doe Tröppe ümmer met. Gewunnen hadde doe Tropp, doe den annern ganß fanner Annewoen afdraif. Doe Trullen richtig smuiden un truüggeslon, was ne Kunst. Wui hedden oenen, doe draif manßen oenen ganßen Tropp allaine truügge. Us was dat Trullen jagen justsau wichtig, os den Sportsluüen fandage dat Feotball spielen. Wenn us doe Trullen auk manßen unsachte anne Schienpuipen flaug, dat ferdarf us doe Froöde an dem Jagen nich. Doe moeste Tuit spielen doe Luüdens met us Jungens tohaupe. Doe Tropp was süss teo lütk. Doe Hiawe laigen wuit iut oenanner. Dat wören dann Spiele, wo et sachte bui teogeng; Ball slon, Kottsuogen hoön, Finkenstoen soöken, Slüödel ferstiaken, Stiuden kuiken un sau wat.

Wui spielen woenig met Bällen. Dat lagg woll doran, dat iuse Bälle nich sau sprüngen os doe Gummibälle. Dat Ballslon kenne wui blaut os Kringball. Doe sleog, stonn innen Kringe. Wenn hoe droemol nich dreop, was hoe awe. Doe den Ball feng odder sau truüggesmait, dat hoe innen Kringe luiggen blaif, kamm innen Kring teo slon. Doe Ball weort hauge, owwer nich wuit slagen. Doe gulle os doe beste Spieler<,> doe den Ball fan unner driapen un inne Haichte slon konn. Wui mössen moer fangen und driapen os laupen un smuiden.

Den Ball briuke wui auk, wenn wui Kottsuogen hödden. Wui maken uppen Huawe oen Lock for den Ball, innen Kringe rundherümme Löcker for doe Spieler, blaut for den Druiwer nich. Joeder kraig oenen Stock inne Hand; olle stellen sik ümme dat Lock inner Midde, hoelen den Stock in dat Lock, gengen rundherümme un sian: Stock un Stoen, witt ens soen, doe niu sall doe Suogen hoön, oene, twoee, droe! Up droe snappe joeder oen Lock achter sik met dem Stocke. Doe ninn Lock metkraig, mosse doe Suogen hoön, droffe owwer oenem annern dat Lock wegniemen, wenn doe den Stock nich int Lock hoel. Doe Ball weort dann wuit wegsmieden. Doe Druiwer mosse en medden Stocke wuirhalen, un in dat Lock schiuwen un raken. Wenn hoe domedde duür den Kring woll, [f]<s>loögen en doe annern wir truügge. Dann droffe hoe suinen Stock in den annern iar Lock stiaken, wenn dat oenen Augenblick lieg was. Glücke em dat, dann mosse doe druiwen, doe suin Lock ferluaren hadden. Sonn Spiel konn lange diuren un den Druiwer faken wesseln. Et was iude, wenn et oenem glücke, den Ball in dat middelste Lock teo raken. Et kamm for, dat ens enner oenen Slagg ant Boen kraig; do was owwer ninn Junge un ninn Luüd, doe nich gern Kottsuogen hoön spielen.

Finkenstoen spiele wui ümme doe Schuürn. Wenn enner sik fruiwillig melle, weort nich aftellt, wer Finkestoen suin soll. Doe stelle sik midden for doe Schuürnduür, kloppe droemol medden Stoene an un roep: Oen, twoe, droe, foer Finkenstoen, doe nich [ui]<iu>tlöppt, sall et suin. Doe annern loepen achter doe Schuürn, stellen sik do stille hen un lustern, of Finkenstoen kamm. An joeder Ecke stellen soe oenen Posten up, doe forsichtig ümme doe Ecke kuiken mosse. Finkenstoen geng for der Schuürn hen un hiar un kaik auk ümme doe Eckens. Wenn hoe oenen sog, loep hoe truügge no der Duür un kloppe un roep: Finkenstoen, Finkenstoen, N.N. häww ik soen. Doe was dann Finkenstoen. Sau lichte geng dat owwer selten. Doe annern töfften muüskenstille achter der Schuürn. Wenn Finkenstoen ümme doe Ecke kamm, gaff nen doe Posten oenen Wink un loet soe an doe annre Suit laupen. Finkenstoen konn nich folgen; hoe mosse ümmer suinen Plats for der Schuürn innen Auge häwwen. Wenn sik enner herümmeslaik un oer ankloppe os hoe sümst, hadde hoe dat Spiel ferluaren un mosse no oenmol ankloppen un soöken. Wenn doe annern geot uppassen, diure et lange, bet hoe oenen teo soen kraig. Dofor konn hoe soe auk düchtig achter der Schuürn hen un hiar jagen.

Dat Knippkern kenne wui, mössen et owwer met bunten Baunen spielen. Doe Duarpkinner hedden Kaiden doteo. Wui hedden ninne rechte Froöde dran un knippkern woenig. Os mui ens oen Kaupmann innen Duarpe oen par Kaiden teogaff, woll ik auk innen Duarpe knippkern, ferspiele soe owwer olle. Fan der Tuit an häww ik nich wir knippkert. Met Diarperblagen un Stüopelwagen mott man sik in achte niemen, sia Frits, wenn buim Messfoören doe Stüopelwagen briuket weort.

Füögel ferkaupen. Oener ferkoffte un oener koffte doe Füögel; doe annern kriegen fan dem Ferkaiper Fuogelnamen: Puiwitt, Huopk, Hiegert, Sproen, Laiwerken un sau wat. Kaiper: Send huir Füögel teo kaupen? Ferkaiper: Wecke wullt diu häwwen? Iakstern. Häww ik nich. Puiwitt. Puiwitt, fluüg iut! Doe loep dann no oenem Mole un doe Kaiper moss en fangen. Dat geng sau wuider, bet olle Füögel ferkofft un iutfluagen wören.

Baum ferkaupen spiele wui unnern Oeken. Olle kriegen oenen Baum, bet up oenen. Doe mosse uppassen, dat hoe oenen Baum kraig, wenn doe annern wesseln. Doe sian ninn Weort, kieken sik an, nicken sik teo un wesseln dann, ümmer twoe un twoe. Doe dobui suinen Baum ferlaus, mosse uppassen.

Slüödel ferstiaken spiele wui innen Sidden. Wui sedden us up oenen Baumstamm un loögen doe Hänne anoenanner. Oener hadde den Slüödel tüsken den Hännen, geng doe Ruige lang un dai, os wenn hoe joedem den Slüödel gaiwe. Oener mosse uppassen un soeggen, wecker den Slüödel kriegen hadde. Wenn hoe den Rechten dreop, kraig hoe den Slüödel. Wenn hoe innen Twuiwel was, geng hoe doe ganße Ruige dal, kaik joedem int Auge un uppe Hänne. Dat scharpe Pruüfen was dat Beste an dem Spiele. Doe nich ganß unschüllig un gluikgüllig kuiken konn, ferroet sik sümst un mosse dann teo Strafe uppassen.

Ganß änlik was dat Stiudenkuiken. Dann kieken sik twoee sau lange stiur an, os soe et iuthaulen können. Doe nich stiur blaif un lachche, mosse oenen Stiuden betalen. Dat was owwer oene Schuld, doe innen Schottstoen schriewen weort; wui hedden ninn Geld un ninnen Stiuden.

Wenn innen Hiarfste doe Nüöde ruip wören, söchte wui dat ganße Breok af, knacken soe un spielen Ron domedde. Doe oene namm Nüöde inne Hand, hoel soe dem annern hen un sia: Par odder unpar? Doe dat dreop, kraig doe Nüöde; doe et nich dreop, mosse oene teoloeggen; - odder hoe draigge doe Hänne ümme oenanner, leog soe up oenanner un sia: Pinkepanke muine Hand, unner odder buawen? Doe et dreop, kraig doe Nüöde; doe et nich dreop, mosse sau fiele in doe liege Hand loeggen, os in der annern wören; - odder hoe hoel doe Hand hen un sia: Foss! Doe annre sia: Hannoss! Doe erste froge: Wo fiel? Doe annre sia: Hand up! Doe erste make dann doe Hand flink up un teo un doe twoede sia, wo fiel et wören. Doe et dreop, kraig soe; doe et nich dreop, mosse teoloeggen, wat hoe teo fiel seggt hadde. Wui spielen dat Ron auk innen Winter met bunten Baunen. Doe ferkert roet, mosse oen Pand iutdeon.

Sunndages hedde wui faken Besoök fan Nowerkinnern; doe wüssen, dat up iusen Huawe ollerhand for Kinner teo fuinen was, upper Strode Elsbern, innen Breoke Rüöde, annen Hiagens Brümmeln un Gimbern, innen Kelterhuawe Drüppeln, inner Keowoee Fiemeln, blaut ninne Boewern. Doe söchte wui in Wuims Buske. Wecke gengen Sunndages auk non Paddersken Holle un non Hoenbiarge un halen sik do Boewern weg. Soe hedden besonnere Kiarwe dofor, lütke fuine Boewernkiarwe; buawen half teoflechtet un half met oenem pladden Deckel.

Iuse Hoff lagg in der Stoenhiager Biurskop Stroön, oll donne buim Breokhagen. Wui wuonen naiger bui der Breokhiager os der Stroöer Sch[oe]<eo>le. Ik sen doe ersten foer Jore in der Stroöer Scheole un doe lesten foer in der Breokhiager wiesen. Os soe mui met sess Joren inne Stroöer schicken, was do oen aulen Lerer Suiwert, doe hoel Muarens innen Fieneore un Ianerns uppen Stroön Scheole. Hoe wuone up sonner lütken Biurnstuie, doe tüsken den boeden Scheolen lagg. Wenn hoe ümme twoe Iur ankamm, was hoe moöe un sedde sik erst hen un resse sik. Innen Sommer leog hoe an hoeden Dagen den Kopp un doe Arme upt Pult un sloep in. Wui saiden dann ganß stille, dat hoe nich upwecke. Hoe feng met Singen un Bian an un loet oenen ganßen Gesang singen, moestens olle Ferske, un fan den Schoölern oen Gebett soeggen. Manßen bia hoe auk sümst fruigg. Met den Grauden namm hoe dann buiwelske Geschichten un den Katechism for, loet soe auk inner Buiwel un innen Gesangbeoke liasen. Wui Lütken saiden stille un lustern teo. Wenn doe halwe Scheole ümme was, genge wui uppen Hoff. Spielt weort nich recht; wui stönnen, saiden un laigen sau herümme. Wenn wui wir herinkaimen, mössen doe Grauden riaken, schruiwen odder singen un wui Lütken beokstaboeren. Joeder hadde suin Beok for sik uppen Knoeen luiggen un wuise medden Finger up dat Weort, dat beokstaboert weort, olle datsülwe un tohaupe, selten enteln. Doe nich metkuomen konn, swaig stille, doe tohius ninne Hülpe hadde, lere woenig. Schruiwen un riaken lere wui in den ersten Joren gar nich. Dat erste Riaken häwwe ik mui sümst lert; ik telle olls annen Fingern af. Doe Beokstawen wuise mui Mudder. Os wui anfengen teo schruiwen, mösse wui doe Tafel medder linken Hand haulen un upt Knoe loeggen; iuse Bank hadde ninnen Disk un ninne Lienen. Wat doe grauden Schoöler liasen un hiarsoeggen mössen: Sprüöke, Gebedde un Gebodde, konn ik iutwennig, wenn auk met woenig Sinn un Ferstand. Innen Schruiwen, Liasen und Riaken kamm ik nich sau geot wuider. Mudder menne, ik passe inner Scheole nich up un briuke manßen den Stock un sia joeden Middagg, wenn ik geng: Passe geot up!

Doe aule Stroöer Scheole lagg up Pottmanns Huawe un hadde ninnen richtigen Spielplats. For der Scheole was oen Ingang one Dial un Dielen un oene lütke Treppen one Gelänner. Midden inner Scheole was oen langen Gang fanner Duür bet no dem Pulte, wui sian Katoeder. An boeden Suien fan dem Gange stönnen suige Bänke for doe lütken Schoöler, rechts doe Luüdens, links doe Jungens, dann hauge Bänke met oenem langen sworen Diske for doe grauden Schoöler. Doe können sik inner ersten Bank anne Wand un inner twoeden an den broeen Disk lienen un iare Boöker dorup loeggen. Wui Lütken inner drüdden un foerden Bank loögen doe Boöker un Tafeln tüsken us uppe Bank odder auk uppe Knoee un saiden sau lange risk, os wui et iuthaulen können, süss krumm un schoewe. Oene lütke hölten Tafel heng iawer dem suigen Uawen, weort owwer woenig briuket. Wenn wui schriewen, kraig joeder oene Forschrift; dat was oen lang Siedel met ganß wackern Beokstawen. Doe mösse wui afschruiwen, doe Lütken uppe Tafel, doe Grauden int Schruifbeok.

Os ik int foerde Jor inne Scheole geng, starf doe aule Suiwert. Do schicken soe mui inne Breokhiager Scheole. Ik kamm met den Schoölern iut dem Fieneore tohaupe in oene Klasse; doe hadde oenen jungen Lerer Stiurhan. Ik sen män oen Jor bui dem wiesen, häwwe do owwer schruiwen, riaken un liasen lert, dat Mudder tofria was. In doe Stroöer Scheole kamm wir Ianerns oen aulen Lerer iut Iawerstoenhagen. Doe mosse no wuider gon os doe aule Suiwert. Os ik oen Jor inner Breokhiager Scheole wiesen was, kamm ik up doe grauden Scheole, doe doe Kanter Grautjan hadde.

Wui mössen joeden Dagg fan achte bet half oene inne Scheole. Doe Kanter feng met Singen un Bian an, loet twoe bet droe Gesangferske singen un bia fruigg for olls, wat doe Tuit met sik brochte. Wenn wui nohius gengen, loet hoe blaut oenen Fersk singen, am moesten doe Ferske: Ach nimm dies arme Lob auf Erden..., Ach bleib mit deiner Treue..

Inner ersten Stunne hedde wui buiwelske Geschichte un Katechism. Soderdages laise wui dat Evangelium un annre Stücke inner Buiwel. Wui wüssen geot Beschoed dorinne, innen aulen un innen nuiggen Testamente. Os wui ens Hiob liasen hedden, lass ik doe Makkabäer tohius sümst. Inner twoeden Stunne mösse wui dat Liasebeok upmaken. Dann weort liasen, affroget un fertellt, wat dorinne stonn. Ümme toeggen Iur was halwe Scheole; wui Jungens gengen uppe Strode, doe Luüdens uppen Kiarkhoff; oenen Spielplats hedde wui nich. Wenn wui ens Foss int Lock spielen wollen, mösse wui uppen Kiarkhoff gon. No der halwen Scheole loet doe Kanter riaken, schruiwen un singen odder Tire un Bleomen beschruiwen; auk fan der Hoemat un dem pruüsken Stode fertelle hoe us. Wui kennen olle iuse Kurfürsten un Küönike bet up Kaiser Wilhelm. Os wui ens Pruüfung hedden, schain dat dem Scheolinspektor teo gefallen. Do froge hoe, of wui auk fan den aulen Gruichen un Roömern wat wüssen. Iuse Kanter loet sik nich ferblüffen un froge us, wecker Apostel Broewe an düöse aulen Hoeden schriewen hedde. Dat wüsse wui. Auk ümme doe aulen Duütsken un Hermann wüsse wui Beschoed.

Iuse Hoff haur no der Gemoene Stoenhagen. Doe Kinner mössen do taufet un doe Dauen do begrawen weren. Wenn oen Briutpar uppen Huawe was, weort et inner Stoenhiager Kiarken traut. Groönen Donnerdagg gengen doe Grauden non Stoenhagen teom Omol, süss genge wui inne Breokhiager Kiarken. Doe Wegg non Stoenhagen was wuit un beswerlik; doe geng duür doe grauden Hoee un duür doepen Sand. Wui Kinner kennen dat Stoenhiager Duarp gar nich. Dat Breokhiager lagg us sau nohe, dat wui doe Kiarken soen un doe Klocken hairen können. Wenn kleppet weort, wüsse wui, wo lade et was, Muarens siewen, Middages twialwe un Owends siewen bui Sommerdag, innen Winter Muarens achte un Owends sesse. Wenn soe Sunndages anfengen teo luün, könne wui no freo geneog inne Kiarken kuomen. Ninn Wunner, dat wui nich non Stoenhagen gengen. Doe annern Stroöer maken dat justsau. Sunndages was for der Kiarktuit oene ganße Ruige Luüe upper Heowe, doe fannen Stroön non Breokhagen gengen. For sesstig Joren gaff et no fluidige Kiarkengänger.

Wui hedden innen Stoenhagen un Breokhagen Kiarkenbänke. Doe Kinner fan iusen Huawe woören inner Breokhiager Kiarken konfermoert un gengen do auk inne Kinnerlere. Met mui hedden soe dat auk sau for. Os doe Stroöer Scheole oenen jungen Lerer for sik allaine kraig, mössen muine lütken Süster un Broöer do doe ganße Scheoltuit bluiwen un innen Stoenhagen no der Kinnerlere kuomen. Mui loeden soe no inner Breokhiager Scheole, schicken mui owwer doch non Stoenhagen inne Kinnerlere. Dat passe mui erst gar nich; ik kamm mui do sau früömd for, hadde owwer in der Breokhiager Scheole sau fiel lert, dat ik in der Stoenhiager Scheole bui dem Pasteor Bowermann beston konn. Doe loet woenig iutwennig leren un was tofria, wenn wui richtig antweorden können. Fan dem Katechism loet hoe blaut doe fuif Hauptstücke hiarsoeggen; doe annern Frogen un Antweorden briuke wui nich teo leren. Hoe gaff sik fiel Moögge, dat wui iuse Kiarken un Gott suin Ruik loef häwwen un geoe fromme Minsken weren sollen. Fan der Tuit an send doe Kinner fan iusem Huawe ümmer inner Stroöer Scheolen bliewen un inner Stoenhiager Kiarken konfermoert weoren.

Zurück

Public Domain Mark
Dieses Werk (Der Bauernhof um 1870, von Heinrich Stolte), das durch Olaf Bordasch gekennzeichnet wurde, unterliegt keinen bekannten urheberrechtlichen Beschränkungen.
Dies gilt nicht für die hochdeutsche Übersetzung des Werkes.